این مغالطه شایع ترین و رایج ترین مغالطه است که محدود در اسم نیست بلکه در فعل و حرف نیز اتفاق می افتد.
مغالطه‌ی اشتراک اسم، مثل:
او و همسرش پنج سال اختلاف داشتند. (اختلاف: تفاوت سنی، مشاجره)
حمید دوست بیست ساله ی من است. (برای مدت بیست سال، سن بیست سال)
مغالطه‌ی اشتراک فعل، مثل:
آنها از ما چند عکس گرفتند. (عکس گرفتن: دریافت عکس، عکس انداختن)
این کتاب قیمت ندارد. (قیمت:بسیار بی ارزش است، بسیار با ارزش است.)
مغالطه‌ی اشتراک حرف، مثل:
دهمین و آخرین فصل کتاب درباره عبادت است. (و: عطف(با) یا بیان(یعنی))
با وجود امثال شما وضع دانشگاه ها اصلاح نمی شود. (با:علیرغم، در صورت)
✏️ تعریف مغالطه‌ی اشتراک لفظ
استفاده از یک لفظ مشترک در جمله، به طوری که شنونده یا خواننده معنای مغایر معنای مورد نظر گوینده یا نویسنده را از آن درک کند. حتی ممکن است شنونده یا نویسنده از این تعدد معانی تعمد داشته و بخواهد در شرایط گوناگون مدعی یکی از معانی شود
مِنَ الَّذِینَ هَادُوا یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ وَیَقُولُونَ سَمِعْنَا وَعَصَیْنَا وَاسْمَعْ غَیْرَ مُسْمَعٍ وَرَاعِنَا لَیًّا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَطَعْنًا فِی الدِّینِ ۚ وَلَوْ أَنَّهُمْ قَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَاسْمَعْ وَانْظُرْنَا لَکَانَ خَیْرًا لَهُمْ وَأَقْوَمَ وَلَٰکِنْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِکُفْرِهِمْ فَلَا یُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِیلًا
سوره نساء، آیه٤٦
برخی از کسانی که یهودی اند، حقایق [کتاب آسمانی] را [با تفسیرهای نابجا و تحلیل های غلط و ناصواب] از جایگاه های اصلی و معانی حقیقی اش تغییر می دهند، و [به زبان ظاهر به پیامبر] می گویند: [دعوتت را] شنیدیم و [به باطن می گویند:] نافرمانی کردیم و [از روی توهین به پیامبر بر ضد او فریاد می زنند: سخنان ما را] بشنو که [ای کاش] ناشنوا شوی. و با پیچ و خم دادن زبان و آوازشان و به نیّت عیب جویی از دین [به آهنگی، کلمه] راعنا [را که در عربی به معنای ما را رعایت کن» است، تلفظ می کنند که برای شنونده، راعنا که مفهومی خارج از ادب دارد، تداعی می شود]. و اگر آنان [به جای این همه اهانت از روی صدق و حقیقت] می گفتند: شنیدیم و اطاعت کردیم و [سخنان ما را] بشنو و ما را مهلت ده [تا معارف اسلام را درک کنیم] قطعاً برای آنان بهتر و درست تر بود، ولی خدا آنان را به سبب کفرشان لعنت کرده، پس جز عده اندکی ایمان نمی آورند.
درباره این سایت